Βρίσκεται στην καρδιά της Βαλκανικής Χερσονήσου και εκτείνεται σε 225 χιλιόμετρα από τα δυτικά προς τα ανατολικά και έως και 100 χιλιόμετρα από βορρά προς νότο, η οροσειρά της Ροδόπης διασχίζει τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας και έχει μέσο υψόμετρο 785 μέτρα. Υπάρχουν πολλές κορυφές πάνω από 2000 μέτρα, με ψηλότερη το όρος Golyam Perelik (2191m). Τα βουνά της Ροδόπης συνορεύουν με την Άνω Θρακική Πεδιάδα στα βόρεια και τα πεδινά του Αιγαίου στα νότια. Από τα 14.737 τετραγωνικά χιλιόμετρα που περικλείονται από την οροσειρά της Ροδόπης, συνολικά 12.233 τετραγωνικά χιλιόμετρα βρίσκονται στη Βουλγαρία και μόνο 2.505 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην Ελλάδα. Τοπογραφικά, μπορεί να υποδιαιρεθεί σε δύο μέρη: τη Δυτική Ροδόπη και την Ανατολική Ροδόπη.
Η οροσειρά της Ροδόπης είναι ένα αρχαίο μπλοκ κρυστάλλινων σχιστόλιθων, ασβεστόλιθων και γρανίτη που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά κατά την Παλαιοζωική εποχή. Αργότερα, μετά από μια μακρά περίοδο ησυχίας κατά την οποία σταδιακά ισοπεδώθηκε, το εύρος αυξήθηκε ξανά, αυτή τη φορά στο τέλος της τριτογενούς περιόδου. Ωστόσο, τα βουνά της Ροδόπης που δεν ανυψώθηκαν στον ίδιο βαθμό με τα συνορεύοντα όρη ήταν πολύ χαμηλά για να βιώσουν τις επιπτώσεις των παγετώνων, και έτσι δεν είχαν την αλπική μορφή και τα χαρακτηριστικά των γειτόνων τους. Οι φυσιολάτρες που επισκέπτονται την Ροδόπη θα παρατηρήσουν μια σαφή αντίθεση μεταξύ της Δυτικής Ροδόπης και της Ανατολικής Ροδόπης. Στη Δυτική Ροδόπη συναντάτε τυπικό καρστικό ανάγλυφο, ασβεστολιθικούς βράχους με σπηλιές και κατακρημνισμένους από βαθιά φαράγγια. Στην Ανατολική Ροδόπη όμως, τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του τοπίου είναι τα νεότερα πυριγενή πετρώματα, τα οποία έχουν διαλυθεί από τον άνεμο και τη βροχή σε χαρακτηριστικά βράχια μανιτάρια και κορυφές.
Ένα ακόμη εντυπωσιακό χαρακτηριστικό είναι η μεγάλη ποικιλία τόσο από άποψη βλάστησης όσο και από άποψη χλωρίδας. Πράγματι, η χλωρίδα της οροσειράς της Ροδόπης είναι εξαιρετικά πλούσια με πάνω από 2000 είδη και υποείδη ανώτερων φυτών, καθιστώντας την μια από τις σημαντικότερες χλωριδικές περιοχές της Βαλκανικής Χερσονήσου. Εδώ συναντά κανείς ένα ενδιαφέρον μείγμα ειδών της Κεντρικής Ευρώπης, των Βορείων, των Άλπεων και της Μεσογείου. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό, συμπεριλαμβανομένης της γεωγραφικής θέσης, του κλίματος, της γεωλογικής ιστορίας και των πρακτικών διαχείρισης της γης των ντόπιων κατοίκων της.
Εκτός από μια εξαιρετική χλωρίδα, μπορεί επίσης να υπερηφανεύεται για μια από τις πλουσιότερες και πιο ποικιλόμορφες πανίδες της Βαλκανικής Χερσονήσου, το αποτέλεσμα του εξαιρετικά ποικίλου εδάφους, της βλάστησης και του κλίματος. Η πανίδα περιλαμβάνει τουλάχιστον 80 είδη θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένων 31 ειδών νυχτερίδας, πάνω από 300 είδη πουλιών και περισσότερα από 40 είδη ψαριών.
